احکام ما (گلبرگ احکام)

چهار حکم کلی در نماز نشسته

1- تا انسان می‌تواند ایستاده نماز بخواند نباید بنشیند مثلاً کسی که در موقع ایستادن بدنش حرکت می‌کند یا مجبور است به چیزی تکیه دهد، یا بدنش را (سیستانی: کمی) کج کند یا خم شود یا پاها را بیشتر از معمول گشاد بگذارد، باید به هر طور که می‌تواند ایستاده نماز بخواند؛ ولی اگر به هیچ قسم حتی مثل حال رکوع هم نتواند بایستد، باید راست بنشیند و نشسته نماز بخواند.[1]

2- اگر «فقط» بتواند قبل از تکبیرة الاحرام قیام کند، واجب است قیام کند و پس از گفتن تکبیرة الاحرام بنشیند، (چون قیام موقع گفتن تکبیرة الاحرام واجب رکنی است)[2]

3- کسی که نشسته نماز می‌خواند، اگر بعد از خواندن حمد و سوره بتواند بایستد و رکوع را ایستاده بجا آورد، باید بایستد و از حال ایستاده به رکوع رود و اگر نتواند، باید رکوع را هم نشسته بجا آورد.[3]

4- اگر بتواند در برخی از رکعات بایستد باید چنین کند؛ بنابراین ابتدا باید بایستد تا عاجز شود و بعد بنشیند تا قادر شود و همینطور تا آخر نماز.[4]

قوانین نماز نشسته

1- تقدم نشستن بر صندلی یا نشستن بر زمین

کسی که نمی‌تواند نماز را به ترتیبی که گذشت، ایستاده بخواند، آیا باید بر صندلی بنشیند یا بر روی زمین؟ کدام مقدم است؟

رهبری: فرقی ندارد ولی اگر با نشستن، زانو در سجده روی زمین قرار می‌گیرد، باید به این نحو عمل شود.

مکارم: در حمد و سوره، چنانچه بتواند بر صندلی بنشیند، نشستن بر صندلی بر نشستن روی زمین مقدم است و برای رکوع چنانچه بتواند بایستد، باید بایستد و به رکوع رود؛ ولی برای سجده، چنانچه بتواند بنشیند، نشستن بر زمین مقدم است. [5]

2- گذاشتن کف دستها روی زمین یا صندلی

کسی که بر روی صندلی یا میز پاکوتاه سجده می‌کند، آیا کف دستها را نیز باید بر روی زمین یا صندلی و میز قرار دهد؟

رهبری: اگر روی میز سجده می‌کند چنانچه برای او مشقت ندارد باید کف دستها را روی میز یا روی زمین بگذارد و اگر روی صندلی نشسته، گذاشتن دستها روی دسته صندلی، بنابر احتیاط واجب است.

مکارم: چنانچه امکان این باشد که کف دست‌ها را بر روی صندلی یا میز بگذارد لازم است رعایت کند.

سیستانی: گذاشتن کف دست بر روی میز لازم نیست. نظر ایشان در مورد صندلی یافت نشد.[6]

3- گذاشتن انگشت شست بر زمین

کسی که بر روی صندلی یا میز پاکوتاه سجده می‌کند، آیا نوک انگشتان شست پا را نیز باید بر روی زمین قرار دهد؟

رهبری: اگر روی میز سجده می‌کند، باید در صورت امکان نوک انگشت شست بر زمین باشد ولی اگر بر صندلی سجده می‌کند گذاشتن نوک انگشت شست بر زمین بنابر احتیاط واجب است.

مکارم و سیستانی: لازم نیست.[7]

امام جماعت فرد ناتوان

کسی که ایستاده نماز می‌خواند نمی‌تواند به امام جماعتی که نشسته یا خوابیده نماز می‌خواند اقتدا کند، و کسی که نشسته نماز می‌خواند نمی‌تواند به امام جماعتی که خوابیده نماز می‌خواند اقتدا نماید؛ ولی کسی که نماز را ایستاده می‌خواند اما باید بر چیزی مانند دیوار یا عصا تکیه کند یا نمی‌تواند سجده را به طور معمول انجام دهد و باید مهر را بر روی بالشت و امثال آن از بلندی‌ها بگذارد:

رهبری: در فرض مرقوم امامت او اشکال دارد، مگر این که مأموم نیز همان عذر یا عذر بیشتر از امام را داشته باشد.

مکارم: امامت او مانعی ندارد.[8]